Münster, Sebastian

Sebastian Münster

Sebastian Münster – cartograaf, kosmograaf, wiskundige, hebraist, dokter.

Geboren: 20 januari 1488 in Ingelheim (nu Duitsland).

Overleden: 26 mei 1552 in Basel (nu Zwitserland).

       Portret van Münster door Christoph Amberger, c. 1552.

Belangrijkste werk:

1. Geographia Universalis (1540), een zeer belangrijke uitgave van Ptolemaeus (c. 87 – c. 150).

Het werk van Ptolemaeus was verzameld in Alexandrië ten tijde van het groot Romeinse Rijk. Toen het Romeinse Rijk  viel, verdween ook zijn wijsheid: de grote bibliotheken werden vernietigd, wetenschap werd verworpen en de religie herstelde de overtuiging in ere dat de wereld plat was. Vanaf die tijd is er geen bewijs van enige ontwikkeling in cartografie.

Pas in de 16e eeuw veranderde het inzicht. De kaarten van Ptolemaeus werden herontdekt en door geleerden bestudeerd.  De uitvinding van de boekdrukkunst door Gutenberg, maakte het mogelijk om oude boeken en kaarten opnieuw te drukken. En de zeevaarders uit Engeland en Portugal hadden kaarten nodig.

Münster was één van de eersten die Geograhia heeft herdrukt en vervolgens ontstond een nieuwe periode in de productie van kaarten. De kennis van de geografie veranderde drastisch vanaf de tweede helft van de 16^e eeuw met als gevolg dat men geleidelijk aan afstand nam van Ptolemaeus, maar cartografen zoals Münster (en eveneens Waldseemüller en Ortelius) waren absoluut cruciaal in het begin van de Eeuw van Ontdekking.

2. Cosmographia (1544), de oudste Duitse omschrijving van de wereld.

Dit is een hout geprint boek (geen atlas) en bevat niet alleen kaarten van landen en steden, maar voor het eerst ook elk van de destijds bekende vier continenten, inclusief het pas ontdekte Amerika.

Het geeft een levendige beschrijving weer van de populatie, hun gewoonten en gebruiken, de flora en fauna en zelfs de monsters (!) van de verschillende landen. Een aantal van de beroemde artiesten, zoals Hans Holbein de Jonge, hebben bijgedragen aan dit werk. De Cosmographia was een van de meest wijd verspreide gelezen boeken uit zijn tijd.  Het is meerdere malen herdrukt, in zes verschillende talen, over een periode van meer dan 80 jaar na de eerste uitgave.

Leven:

De familie Münster was katholiek. Münster trad toe tot de orde van Franciscanen toen hij 17 jaar was en heeft een aantal jaren in het klooster gewoond. Hij heeft gestudeerd aan de universiteit van Tübingen.

Aan het einde van 1520, verliet Münster de orde en trad hij toe tot de Luheranen. Hierdoor kon hij zich aanmelden voor aanstelling op de prestigieuze Universiteit van Bazel, één van de kenniscentra voor printtechnologieën in Europa. Hij is daar zijn carrière begonnen als professor Hebreeuws in 1529. Hij was de eerste die de Hebreeuwse bijbel bewerkte, schreef verschillende boeken over Hebreeuwse grammatica en stelde een drietalig (Grieks, Latijn, Hebreeuws) woordenboek samen. Waarschijnlijk omdat de baan niet zo goed betaalde, spendeerde hij veel tijd aan zijn andere interesses, voornamelijk het maken van kaarten.

Zijn productie als cartograaf was enorm en hij genoot behoorlijk aanzien gedurende zijn leven. Münster was bovendien wiskundige en dokter. Op 64-jarige leeftijd overleed hij aan de pest in Bazel.

Waarom houden verzamelaars van de kaarten van Sebastian Münster?

Ten eerste: de kaarten zijn oud (16e eeuw) en ze vertegenwoordigen een veranderende wereld (Renaissance, Age of Discoveries). Het is fascinerend om de wereld te bezien door de afbeeldingen van die periode.

De kaarten van Münster worden vaak gebruikt als historisch gereedschap.

Ten tweede: anderen houden van de kaarten om ze op hout zijn gedrukt, de allereerste techniek van het produceren van prenten en kaarten. Het is een simpele techniek, met een vet zwart-wit resultaat en met weinig precisie en raffinement.

Aangezien de drukmallen meerdere jaren werden gebruikt, verloor het ontwerp zijn effect waardoor de oudere afdrukken minder duidelijk zijn.  Aan de hand van dit gegeven kan de verzamelaar de exacte leeftijd van de kaart bepalen.

En als men houdt van afbeelding van zeemonsters, draken, kannibalen of interessante beschrijvingen van regio’s en bevolkingen, heeft Münster veel te bieden.